«بازآفرینی شهری باید با محوریت شهرداری و شورای شهر مشهد انجام شود و همه دستگاه‌ها باید در این زمینه با شهرداری مشهد هماهنگ باشند». اینها بخشی از سخنان «سیدمحمد پژمان» معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران در مشهد است.
همچنین «علیرضا رزم‌حسینی» استاندار خراسان رضوی در این همایش تاکید کرد که شهرداری مشهد به‌عنوان معین اقتصادی مشهد است و باید فرماندهی بازآفرینی مشهد را در دست بگیرد. پژمان و رزم‌حسینی در صحبت‌هایشان بر سر برخی مسائل از جمله نحوه مقابله با حاشیه‌نشینی در سال‌های گذشته اختلاف نظر داشتند، ولی در انتهای صحبت‌های خود با اتفاق نظر اعلام کردند که شهرداری باید فرماندهی بازآفرینی شهری را در دست بگیرد.
از طرفی رزم‌حسینی تاکید بر ۶ محله حاشیه شهر دارد که الگوی بازآفرینی شهری در آن محلات اجرا خواهد شد. ۶ محله‌ای که پیش از این شامل ۵ محله «دروی» در منطقه ۳، «مهرآباد» در منطقه ۵، «پورسینا» در منطقه ۶، «شهید قربانی» در منطقه ۴ و «امام هادی(ع) » در منطقه ۱۰ بود و سپس با نظر استاندار، محله «اسماعیل‌آباد» در منطقه ۲ هم به آن اضافه شد. در این همایش قرار شد تا این محلات بعد از ۲ سال از نظر کاهش آسیب‌های اجتماعی، بهبود وضعیت مسکونی، افزایش مشارکت اجتماعی و... بررسی شوند.
- غفلت از مطالعات اجتماعی
سیدمحمد پژمان که سابقه حضور شش‌ساله در سمت شهردار مشهد را دارد، به اقدامات و فعالیت‌های مشهد در زمینه بازآفرینی اشاره‌ای می‌کند و می‌گوید: محور اصلی بازآفرینی شهری یک کار اجتماعی همراه با مجموعه‌ای از اتفاقات کالبدی، فیزیکی، فرهنگی و ساختاری است و گام برداشتن در این زمینه نیازمند وجود عزم و اراده‌ای ملی است.
مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران درخصوص نقش حاکمیت در بحث بازآفرینی شهری اظهار می‌کند: در حال حاضر ۲۵ درصد جمعیت و مساحت کشور درگیر موضوع بافت‌های ناکارآمد شهری و سکونتگاه‌های غیررسمی است. لذا با توجه به این حجم بالا، وظیفه سایر ارگان‌ها و سازمان‌های مربوطه است تا در این امر مهم شرکت و پشتیبانی کنند. یکی از نقایص جدی در طرح‌های بازآفرینی شهری در سال‌های گذشته غفلت از مطالعات اجتماعی است، زیرا طرح‌هایی که به‌منظور بهسازی بافت‌های ناکارآمد اجرا می‌شوند، باید با وضعیت اقتصادی و اجتماعی مردم منطقه متناسب باشند.
پژمان در این خصوص تصریح می‌کند: باید به این موضوعات توجه ویژه شود و در غیر این‌صورت در حوزه بازآفرینی به موفقیت‌های چشمگیری دست پیدا نخواهیم کرد. وی در ادامه می‌افزاید: متاسفانه بافت‌های ناکارآمد واقع در حریم شهرها درحال توسعه است، به طوری که سالانه ۲۵۰ هزار نفر به جمعیت این محدوده‌ها افزوده می‌شود.
- مناطق حاشیه‌ای شهر؛ آبستن حوادث
فرمانده بازآفرینی شهری و معین اقتصادی شهرستان مشهد، شهردار مشهد است و همه دستگاه‌ها وظیفه دارند در این زمینه به شهرداری کمک کنند. استاندار خراسان رضوی با بیان این‌که نمی‌خواهد در حضور رسانه‌ها به مسائل امنیتی بپردازد، ولی مناطق حاشیه‌نشین را آبستن حوادثی می‌داند که غیرقابل پیش‌بینی هستند.
رزم‌حسینی بیان می‌کند: بی‌توجهی به اقتصاد خانوار روستایی باعث تشدید مهاجرت به حاشیه شهرها شده است و باید این رویه نادرست گذشته را اصلاح کرد. وی می‌گوید: به‌دلیل اجرا نشدن وظایف قانونی برخی دستگاه‌های اجرایی در زمینه جلوگیری از حاشیه‌نشینی و تغییر کاربری اراضی دولتی و موقوفه در پیرامون شهرها امروز با مشکلات فراوانی با عنوان سکونتگاه‌های غیررسمی روبه‌رو هستیم و برای ساماندهی این مراکز همه نهادها باید پای کار باشند.
رزم‌حسینی با بیان این‌که محوریت بازآفرینی سکونتگاه‌های غیررسمی مشهد با مدیریت شهری است؛ خاطرنشان می‌کند: شهرداری مشهد به‌عنوان معین اقتصاد مقاومتی این شهرستان مسئولیت توسعه محلی و راه‌اندازی دفاتر تسهیلگری در محلات حاشیه شهر را برعهده دارد و دیگر دستگاه‌ها موظف به همکاری با شهرداری مشهد در تحقق این اهداف هستند.
- همکاری تمامی دستگاه‌ها در بازآفرینی شهری
شهردار مشهد می‌گوید: این همایش با تاکید استاندار و در حوزه بازآفرینی شهری برگزار شد که نشان از اهمیت این موضوع برای حاکمیت است. با توجه به اهمیت بازآفرینی شهری و گستردگی آن، تمام دستگاه‌ها باید به وظیفه خود در حوزه بازآفرینی شهری عمل کنند. «محمدرضا کلایی» می‌افزاید: امیدواریم در این همایش کارشناسان به تبادل تجربیات و انتظاراتی که از دستگاه‌های مختلف در حوزه بازآفرینی شهری وجود دارد، بپردازند.
- خودداری از مداخله مستقیم در بازآفرینی شهری
تجربه نشان داده است که مداخله مستقیم گره‌گشای مشکل بافت‌های فرسوده و ناکارآمد نیست و در این حوزه باید به سیاست‌های اجتماع‌محور روی آورد. «محمدرضا حیدری» رئیس شورای شهر مشهد در این همایش با بیان این‌که طرح نوسازی و بهسازی بافت پیرامونی حرم مطهر رضوی و قلعه‌های آبکوه و وکیل‌آباد مصداق‌های عینی مداخله تمام‌عیار هستند و امروز شاهد آن هستیم که پس از گذشت ۲ دهه موفقیتی چندان در آن حاصل نشده است، اظهار می‌کند: سرمایه‌های کلان و درآمدهای ناشی از فروش اوراق مشارکت با سودهای بالا به تملک و خریداری زمین اختصاص یافته و پروژه‌ای هم به ثمر ننشسته است، چون از مشارکت مردمی غفلت کردیم.
نظر شما